Əntiq əşyaların qiymətləndirilməsi əntiq məmulatların dəyərinin müəyyən edilməsi üzrə peşəkar fəaliyyətdir. Qiymətləndirmə xüsusi qayda və metodikalar vasitəsilə qiymətləndiricilər – fiziki və hüquqi şəxslər tərəfindən aparılır. Əntiq əşyaların dəyər növü aparılan qiymətləndirmənin məqsədlərindən asılıdır (bazar, investisiya, girov və s.). İncəsənət əsərləri, o cümlədən əntiq əşyalar daşınmaz əmlak, əmlak kompleksləri, maşın və avadanlıq və s. kimi tez-tez rast gəlinən mülkiyyət növlərindən onları fərqləndirən bir sıra xüsusiyyətə malik olduqca spesifik mülkiyyət növləridir. Daşınmaz əmlak, maşın və avadanlıq, nəqliyyat vasitəsi, torpaq, fəaliyyətdə olan müəssisələrin və s. qiymətləndirilməsi iqtisad elminin müəyyən bölmələrinə əsaslanır. İncəsənət əsərləri və əntiq əşyalara gələndə isə, bu mülkiyyət növlərinin qiymətləndirilməsi üçün hələ ki nəzəri iqtisadi baza yaradılmayıb. Hal-hazırda qiymətləndirmə fəaliyyətinin bu növündə hər hansı tənzimləmə mexanizmi mövcud deyil. İncəsənət əsərlərinin qiymətləndirilməsi hamı tərəfindən qəbul edilən iqtisadi yanaşmalar vasitəsilə aparıla bilməz çünki incəsənət əsərləri və əntiq əşyaların dəyərinin qiymətləndirilməsi metodikasının yaradılması üçün iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış ümumi nəzəri prinsiplər mövcud deyil. Dəyərin bu növünün qiymətləndirilməsi sənətşünaslıq, tarixi elmi-iqtisadi işə əsaslanan spesifik və unikal fəaliyyət növüdür. İncəsənət əsərləri, həmçinin əntiq əşyaların qiymətləndirilməsi zamanı qiymətləndirilən əşyanın həqiqiliyini müəyyən etmək vacibdir, buna görə də qiymətləndirməzdən əvvəl şirkətimiz qiymətləndirilən əmlakın kompleks ekspertizasını aparır. Əntiq əşyaların qiymətləndirilməsi yalnız “düzgün” qiymətin ekspert tərəfindən müəyyən edilməsi deyil, qiymətləndirmə fəaliyyəti barədə Qanun və, beynəlxalq standart və normalara uyğun olan qiymətləndirmə barədə rəyin hazırlanması prosesidir.
Əntiq əşyaların qiymətləndirilməsi aşağıdakıların müəyyən edilməsi məqsədilə aparılır:
- alqı-satqı sövdələşməsinin qiyməti;
- kreditləşmə zamanı girov məbləği;
- notarial hərəkətlərin aparılmasına görə dövlət rüsumunun müəyyən edilməsi (notarius üçün əntiq əşyanın qiymətləndirilməsi);
- nizamnamə kapitalına maya qoyma;
- məhkəmə mübahisələri zamanı kompensasiya;
- sığorta məbləği.
Əntiq əşyanın qiymətləndirilməsi zamanı onun saxlanma dərəcəsi, istehsalçı şirkət və ya müəllifə mənsubluğu, nüsxələrin sayı və yaradılma vaxtı kimi amillər nəzərə alınır. Lakin əntiq əşyaların dəyərinin müəyyən edilməsi zamanı əsas olan tələb və təklifdir. Buna görə də əntiq əşyalara qiymətqoyma sahəsində auksionlar, ixtisaslaşmış nəşrlər və mağazalar mühüm rol oynayır.
